Na fladze Wyspy Man znajdują się trzy zgięte, ludzkie nogi. Są zwrócone w różne strony świata, właściwie wydaje się, że biegną. Ale w ich symbolice chodzi raczej, że o to, że dzielnie… stoją. 

Trzy nogi, czyli triskelion, jest związany z łacińskim mottem Wyspy Man. „Quocunque jeceris stabit” w wolnym tłumaczeniu oznacza „Gdziekolwiek mnie rzucisz, będę stał”.  Dewiza ta jest łączona z Wyspą Man od blisko tysiąca lat, ale skąd się wzięła? 

Jedna z teorii mówi, że to wikingowie przywieźli trójnożny symbol z Sycylii, która używa podobnego triskelionu, ale z głową Meduzy w centrum. Teoria nordycka jest najsilniejsza nie bez powodu. Trzy nogi pojawiły się jako godło już w 1100 roku, o czym świadczy ów symbol wewnątrz Kościoła Parafialnego Maughold, który znajduje się w drugim co do wielkości mieście na wyspie. 

Triskelion i ptaki na herbie wyspy

Sokół

Herb Wyspy Man również zawiera triskelion. Jest zwieńczony koroną, czyli symbolem angielskiego zwierzchnictwa, natomiast tarcze herbową trzymają pospołu sokół z prawej i kruk z lewej strony. Ptaki nie znalazły się w herbie przypadkowo. Sokół upamiętnia przekazanie wyspy… organiście i skrzypkowi epoki baroku. 

Sir John Stanley uzyskał dobra od króla Henryka IV i musiał przyobiecać władcy, że jego potomkowie będą przesyłali w dniu koronacji każdego kolejnego angielskiego króla, dwa piękne, szkolone sokoły. Spadkobiercy sir Stanleya nie zapominają o swoim zobowiązaniu. Również królowa Elżbieta dostała obiecane dwa sokoły w dniu swojej koronacji.

Kruk

Drugim ptakiem z pary w herbie jest kruk symbolizujący związki z wikingami. Kruk to stworzenie legend i przesądów, a jego przedstawienie istnieje w wielu miejscach na Wyspie Man, podobnie zachowało się dużo kruków w nazwach miejsc ważnych dla wyspiarzy. Jednocześnie to boski ptak, które za towarzysza obrał sobie Odyn – najwyższy z nordyckich bogów. 

Jak starym symbolem jest triskelion?

Właściwie nadal nie odpowiedzieliśmy jednak na pytanie, skąd wziął się triskelion? Na wspominaną już Sycylię trafił z Grecji, a wcześniej? Najwcześniejsze przedstawienie symbolu występują już w sztuce neolitycznej! Na przykład znak odkryty na Malcie datowany jest na okres 4400 -3600 lat p.n.e. Triskelion widnieje również na megalitycznym grobowcu z 3200 r. p.n.e., który znajduje się w Irlandii. Późniejsze ślady odnajdujemy w okresie starożytnej Grecji, m.in. na wazach z Myken. Oczywiście chrześcijaństwo zaadoptowało ten symbol dla własnych celów. Jego zmodyfikowana wersja ma przedstawiać Trójcę Świętą. 

Triskelion pojawia się również w naszej tradycji, a konkretnie herbie Trąby rodu Radziwiłłów, ale zamiast trzech nóg, są to trzy czarne… trąby o złotych okuciach, połączone ustnikami. Najwcześniejsze ślady tego znaku pochodzą średniowiecza, tj. z XIV wieku. 

Żródła: https://www.heraldry-wiki.com/heraldrywiki/wiki/Isle_of_Man
http://manxscenes.com/aaa/iom_facts.htm
https://en-academic.com/dic.nsf/enwiki/1883465
https://www.iomguide.com/manxflags.php

Heraldyka, nauka o herbach: zacznijmy od czegoś swojskiego, czyli niezbyt czystych gaci. Myślicie, że żartuję?