Kiedy 23 maja 1498 roku Vasco da Gama przepłynął przez Kanał Mozambicki i ostatecznie dotarł do wybrzeży wymarzonych Indii, nie został powitany szczególnie wylewnie. W zachowanym dzienniku z tej niezwykłej wyprawy zapisano słowa tubylców, którzy na widok Portugalczyków zakrzyknęli: „Niech was diabli wezmą, po coście tu przyjechali!”.
Były to prorocze słowa. Bardzo szybko okazało się, że Portugalczycy chcą tylko złota, przypraw i niewolników. W 1502 roku Vasco da Gama stanął na czele czwartej wyprawy do Indii. Tym razem nie zamierzał obłaskawiać władcę Kalikatu prezentami i darami, ale chciał wymusić na nim uległość i wywrzeć zemstę za zabicie pozostawionych wcześniej marynarzy, którzy mieli prowadzić faktorię i pozostawać w przyjaznych stosunkach z miejscowymi. Da Gama przejął, obrabował i zatopił wiele muzułmańskich statków, ale przeciwnika nie pokonał i to pomimo faktu, że dysponował najgroźniejszą na obszarze flotą składającą się z dwudziestu okrętów wojennych. Ale aby wyegzekwować portugalskie interesy da Gama nie tylko walczył, lecz również prowadził negocjacje. Ostatecznie uzyskał niejasną ugodę handlową, z powodu której musiał odpłynąć do Portugalii po tym, jak radża Kalikatu zażądał, aby pozostawił wszystkie zrabowane i zakupione towary jako formę zabezpieczenia. Zanim da Gama odpłynął do Europy, wydawał dyspozycje swoim wujom, braciom Sodré, którym pozostawił eskadrę pięciu lub sześciu okrętów i rozkaz patrolowania wód Indii, a także ochrony dwóch portugalskich faktorii przed zakusami władcy Kalikatu.
Gdy tylko da Gama zniknął za horyzontem, Sodré zdecydowali, że eskadra opuści wybrzeże Indii i zajmie się intratnym polowaniem na statki muzułmańskich kupców w pobliżu Morza Czerwonego. Portugalczycy z faktorii Cochin i Cannanore błagali wujów da Gamy, aby nie pozostawiali ich bez ochrony, ale prośby nie zdały się na nic. Bracia mogli liczyć na wielkie łupy, bo arabskie statki nie miały żadnych szans w starciu z portugalskimi karawelami wyposażonymi w ciężkie działa. Jednak w marcu 1503 roku władca Kalikatu uderzył na Cochin, zajął i spalił miasto. Części Portugalczyków z faktorii udało się uciec na pobliską wyspę Vypin, gdzie utrzymali się do sierpnia, czyli przybycia kolejnej armady z kraju, ale straty były wielkie, nie licząc utraty miasta.
W tym czasie bracia Sodré, którzy mieli ochraniać rodaków i pilnować interesu Portugalii, plądrowali wielki statek handlowy, który przejęli u wybrzeży Chaul. Następnie popłynęli na zachód od Zatoki Ardeńskiej, aby zdobyć więcej łupów. Szybko wypatrzyli i przechwycili kolejne pięć statków, ale z powodu pazerności doprowadzili do buntu własnych załóg. Bracia domagali się lwiej części zdobycznych ładunków. Kapitanowie pozostałych jednostek nie zgadzali się z nierównym podziałem, a przy okazji zarzucili braciom Sodré, że porzucili swych rodaków w Indiach.
20 kwietnia 1503 roku flotylla zakotwiczyła w okolicy wysp Kuria Muria (u wybrzeży Omanu). Tubylcy ostrzegli Portugalczyków, że tworzy się bardzo silna burza i że lepiej będzie przenieść statki do bezpieczniejszego schronienia na południowej stronie wyspy. Czterech kapitanów posłuchało tej rady, ale Vicente Sodré i Brás Sodré odmówili (trwająca kłótnia o łupy mogła być decydującym czynnikiem). Zgodnie z przewidywaniami miejscowych, burza nadeszła 30 kwietnia i zatopiła odsłonięte statki Vicente i Brása Sodré wraz z nimi. Pozostałe cztery okręty przeszły pod dowództwo Pêro de Ataíde, a rada kapitanów postanowiła natychmiast wrócić do Indii.
Ataíde napisał później (w lutym 1504 r.) list do króla z relacją o rajdzie po Oceanie Indyjskim. Co ciekawe, usprawiedliwiał działania Vicente Sodrégo, obarczając za złe rady i decyzje Brása Sodrégo. Znamienne jest, że w tym samym liście Ataíde poprosił króla o przyznanie mu dawnej pozycji Vicente Sodré.
Miejsce, w którym zatonęły statki wujów da Gamy, odkryto w maju 1998 roku. Wraki spoczywają przy północno-wschodnim wybrzeżu wyspy Al Hallaniyah w Omanie. Odkrycia dokonał dwuosobowy zespół Blue Water Recoveries, a lokalizacja została ustalona w oparciu o analizę historyczną dokumentów z epoki wypraw da Gamy.
Na miejscu odnaleziono ponad 2800 artefaktów, w tym dzwon okrętowy z datą 1498 r., tarczę ze stopu miedzi z herbem królewskim Portugalii oraz cenny przyrząd astronomiczny, tzw. sferyczne astrolabium (został później zgłoszone do Księgi Rekordów Guinnessa jako najstarsze astrolabium żeglarskie). Wśród znalezisk znalazła się również niezwykle rzadka srebrna moneta znana jako „INDIO”, wybita po raz pierwszy w 1499 roku. Portugalczycy używali jej specjalnie na handel z Indiami.
Komentarze: 0
Logowanie:
Facebook