W średniowieczu ludzie, których zawody obracały się wokół śmierci, byli osobami, z którymi reszta społeczeństwa nie chciała się kojarzyć. Kaci byli więc spychani na margines społeczeństwa, a nawet dosłownie zmuszani do życia na obrzeżach miast. Mieszkańcy nie zapraszali ich do swoich domów. Wielu egzekutorom nie wolno było nawet wchodzić do kościołów, a małżeństwa mogli zawierać wyłącznie we własnym domu. Gdyby oprawca dotknął w piekarni chleba, nikt by go już nie kupił, stąd zwyczaj kładzenia bochenków dla kata spodem do góry. Niektóre szkoły nie godziły się na naukę dzieci mistrzów śmierci, co oznaczało, że w zasadzie musiały iść w ślady rodziców. Ta społeczna izolacja oznaczała, że katów pozostawiano poza nawiasem społeczeństwa, podobnie jak inne „niepożądane” grupy, takie jak prostytutki, trędowatych i przestępców. To tylko zwiększało podejrzliwość opinii publicznej wobec katów i ich rodzin.
Egzekutorzy byli więc zagadką: kluczowym elementem dla utrzymania prawa i porządku, a jednocześnie odrzucani z powodu ich nieczystej pracy. Ale mieli też korzyści płynące z fachu. Oprócz pieniędzy (o czym za chwilę), kaci korzystali z prawa do darmowego wyżywienia i napojów. Co więcej, władze zazwyczaj dawały im darmowe zakwaterowanie i zwalniały z opłat i podatków. Te przywileje miały na celu zrekompensowanie izolacji społecznej i zmuszały „małodobrych” do pozostania w zawodzie.
Przeciwieństwem niskiej pozycji społecznej był profesjonalizm, którego oczekiwano od katów w ich pracy. Chociaż mogłoby się wydawać, że nie potrzebowali niczego więcej poza brutalną siłą i brakiem skrupułów, w rzeczywistości kaci musieli wykazać się relatywnie wysokim poziomem wiedzy, aby wykonywać swoją pracę sprawnie. W niektórych regionach kata ograniczał wymóg trzech uderzeń do ścięcia głowy – a jeśli z jakiś powodów sztuka się nie udała, głowa nie została przepisowo odjęta od tułowia i nie potoczyła się gładko do kosza, mogło to oznaczać dla egzekutora poważne konsekwencje. Zdarzało się, że nieudolny lub niewprawiony kat był atakowany przez wściekły tłum, który dopiero co rzucał obelgami w skazańca. Jeśli nawet egzekutor przeżył starcie z widzami, władze karały go zatrzymaniem honorarium, więzieniem lub zwolnieniem z pracy, z czego ostatnia kara była najsroższa, bo często oznaczała dla kata i jego rodziny los nędzarzy i żebraków. Mówiąc krótko, kaci musieli przykładać się do roboty.
Dobry kat był nieźle opłacany. W średniowiecznym Krakowie dostawał tygodniową pensję w wysokości kilkunastu groszy, co starczało na całkiem dobre życie. Dla porównania, w 1408 roku krakowscy profesorowie skarżyli się, że nie otrzymywali należnego im uposażenia w wysokości 13 groszy na tydzień. Kilka dekad później byli tak biedni, że uczelnia musiała kupić im sukno na togi, żeby nie wyglądali jak bezdomni. Nauka już wtedy była niedofinansowana.
Natomiast kaci oprócz pensji mogli uzyskać niemały, dodatkowy dochód na przykład za… tortury i handel ciałami straceńców, czy raczej fragmentów ciał, których potrzebowali medycy i alchemicy. Egzekutorzy łączyli również swój zawód z zajęciem hycla, wyłapując i zabijając bezpańskie psy, natomiast ich żony często prowadziły lunapary, czyli domy publiczne, z czego też czerpali niemały zysk. Stały dochód uzyskiwali jeszcze za… wywożenie nieczystości.
W średniowieczu kaci mieli wiele sposobów na zabicie skazańca, ale za specjalny „pokaz” mogli dostać dodatkowa gratyfikację. Ale o tym już następnym razem…
Komentarze: 0
Logowanie:
Facebook