Szerokie bary, mocarne ramiona i wielkie jak bochny dłonie dzierżące słusznych rozmiarów topór bojowy.

Przez plecy przerzucona skóra niedźwiedzia lub innego drapieżnika. Konieczna jest jeszcze broda i marsowe, surowe oblicze. 

Niemal wszystkie przedstawienia wikingów w naszej popkulturze zawierają powyższe atrybuty, do których możecie swobodnie dodać jeszcze kilka podobnych. Symboli męskości i nieposkromionej siły skandynawskich wojowników. Ale jak było naprawdę? Czy według dzisiejszych standardów wikingowie byli wysocy? Jakiej postury? Jak prezentowali się na tle innych nacji?

Ogólnie rzecz biorąc wikingowie nie byli wysocy według aktualnych standardów. Dzisiaj przecięty Europejczyk mierzy nieco ponad 177 cm. Wyniki badań dotyczące kośćca, a zatem i wzrostu europejskich mężczyzn w średniowieczu, ujawniają że wikingowie mierzyli średnio 173 centymetrów. 

Ile dawniej mierzył przeciętny Europejczyk?

Co ciekawe, szersze analizy dokonane m.in. przez prof. Richarda H. Steckela – z trzydziestu różnych badań archeologicznych prowadzonych w szeroko rozumianej Europie Północnej, pozwoliły oszacować, że we wczesnym średniowieczu (IX-XI wiek) mężczyźni mierzyli średnio… 173,4 cm. Z innych analiz wiemy również, że u mieszkańców krajów słowiańskich, na przykład Wielkopolski, średni wzrost mężczyzn wynosił 172 centymetry, a kobiet – 157 centymetrów. 

Mówiąc prościej, wikingowie najwięksi byli w opowieściach, którymi straszono dzieci, natomiast niekoniecznie odbiegali wzrostem od innych Europejczyków. Oczywiście wzrost mieszkańców Starego Kontynentu zmieniał się na przestrzeni wieków. Na przykład w okresie rzymskiej okupacji Brytanii, mężczyźni mierzyli tylko ok. 163 cm wzrostu. 

Upadek Rzymu i nietypowe skutki

To swoją drogą bardzo ciekawe, że średni wzrost ludności zaczął szybko zwiększać się właśnie po upadku cesarstwa. Wiemy nawet, że w okresie dominacji Rzymu mężczyźni skurczyli się o średnio 2,2 cm w porównaniu do epoki żelaza. Powodów było kilka, ale naukowcy uważają, że do najważniejszych należał oparty na wyzysku i kontroli reżim wojskowy. Rzym to nie tylko wspaniała kultura. 

Ale wróćmy do wikingów. Jakie czynniki determinowały ich wzrost?  Genetyka odgrywa dużą rolę, ale czynniki środowiskowe mogą być również znaczące. Aż 20 do 40 procent różnicy we wzroście odpowiada środowisku, głównie żywieniu. Dieta wikingów była stosunkowo dobra, bogata w białko i tłuszcze ryb, na dodatek okres średniowiecza, w tym północnej Europy – ojczyzny wikingów, doświadczył cieplejszych niż średnie temperatury. To z kolei wydłużyło okres wegetacji roślin i zwiększało zbiory, co zapewniło pożywienie na dłuższe okresy czasu niż wcześniej. 

Wikingowie byli silniejsi?

Jeśli wikingowie nie byli szczególnie wysocy ani według dzisiejszych standardów, ani na tle innych ludów żyjących we wczesnym średniowieczu, to może byli znacznie silniejsi? Wikingowie rzeczywiście byli wytrzymali i umięśnieni, i to zarówno w przypadku kobiet, jak i mężczyzn. Jedną z przyczyn takiego stanu rzeczy była oczywiście ciężka praca fizyczna, niezbędna, aby przetrwać w takim krajobrazie jak Skandynawia epoki wikingów. Mimo to, również w tym przypadku nie odbiegali znacząco od średniej u innych nacji. 

Ale niezależnie od faktów i tak wolimy myśleć, że wikingowie byli jak Thorkell Wysoki, który w sierpniu 1009 roku zaatakował Anglię na czele 45 statków i złupił m.in. Thetford, Cambridge, Oksford, Buckingham i Bedford. 

Tylko, że w tym przypadku również musi nam wystarczyć sam przydomek, bo pomiary wzrostu nie są czymś oczywistym w średniowiecznej literaturze islandzkiej, a szkieletu Thorkella Wysokiego nigdy nie znaleziono.

Jedyne co mamy, to saga Jómsvikinga i relacja dzieciństwa Thorkella, która podaje najprostsze wyjaśnienie jego przydomka. Cytując z sagi: „Þorkell … var manna hæstr ok sterkr ok forvitri, ok hvárrtveggi þeira”. W wolnym tłumaczeniu oznacza to: „Thorkell … był najwyższy z mężczyzn, silny i mądry, jak każdy z nich dwóch”.  Autor miał na myśli Thorkella i jego… brata.

Jacy byli wikingowie? Odpowiadamy. Sprawdź powiązane teksty:

Czy skandynawscy wojownicy wyglądali jak postacie z serialu, filmów i gier?

Wiosłując przez sine wody mórz i ścinając głowy wrogom, wikingowie musieli śmierdzieć jak stara beczka z łojem. Czy tak było naprawdę? Niekoniecznie.

Sprawdź bluzy i koszulki inspirowane wierzeniami wikingów

Bóg wojny Tyr uwieczniony na bluzie. Zobacz więcej

Koszulka z Wszechojcem Odynem. Zobacz więcej

Baldur w Helheim oczkujący na Ragnarok. Zobacz więcej

Źródła: 

https://www.britannica.com/biography/Thorkell-the-Tall

https://historyanswers.com/were-vikings-taller-than-saxons/

https://cjadrien.com/vikings-height/

http://www.vikinganswerlady.com/vikheight.shtml