Chociaż źródła staronordyckie nie są jasne, w jaki sposób człowiek trafiał do jednego z nordyckich królestw pozagrobowych a nie do innego, pewne jest, że miejsce jego pobytu po śmierci nie było żadną nagrodą za moralne zachowanie lub pobożną wiarę, ani karą za niemoralne zachowanie i bezbożne życie.
Ponieważ Helheim oznacza „dom Hel”, pierwszym ważnym pytaniem, na które należy odpowiedzieć jest: Kim była? W skandynawskiej mitologii Hel to córka Lokiego i olbrzymki Angrbody. Jej rodzeństwem byli wielki wilk Fenrir i Wąż Midgardu – Jormungandr. Dlaczego bogini trafiła do świata podziemi?
Bogowie Asgardu tak bardzo obawiali się potomstwa zrodzonego z tego, co uważali za potworny związek, że postanowili umieścić każde z dzieci Lokiego i olbrzymki w miejscu, gdzie mogłyby wyrządzić najmniejszą szkodę.
Jormungandr został wrzucony do morza, które otacza Midgard, świat ludzi. Z kolei potwornego wilka Fenrira zakuto w łańcuchy na bezludnej wyspie za pomocą magicznych ogniw wykonanych przez krasnoludy. Hel została zesłana przez bogów do Niflheimu, pierwotnej krainy mgły, która była również królestwem umarłych.
Podziemny świat został ostatecznie oddany pod jurysdykcję córki Lokiego. Z tego powodu nazywano to królestwo Helheimem, czyli domem Hel.
Czy podziemna kraina była podobna do piekła? Chociaż Helheim nieczęsto pojawia się w źródłach, to kiedy bywa przywoływany, zazwyczaj w neutralnych lub nawet pozytywnych kategoriach. Najczęściej jako miejsce, gdzie zmarli w jakimś stopniu żyją robiąc te same rzeczy, którymi zajmowali się mężczyźni i kobiety w epoce wikingów: jedząc, pijąc, walcząc, śpiąc, kochając się. Nie było to miejsce wiecznej błogości czy męki, ale po prostu kontynuacja życia gdzie indziej.
Spośród wszystkich źródeł staronordyckich tylko jedno opisuje Hel jako miejsce na wskroś nieprzyjemne. Jest to tzw. Edda młodsza (dla odróżnienia od Eddy starszej) islandzkiego uczonego, poety i historyka Snorriego Sturlusona (1179-1241).
Snorri pisał wiele pokoleń po tym, jak norweskie pogaństwo ustąpiło miejsca chrześcijaństwu. W jego czasach nie było już żywą tradycją, a Snorri miał niestety zwyczaj naciągania dostępnych mu dowodów, by przedstawić swoich przedchrześcijańskich przodków jako tych, którzy antycypowali aspekty chrześcijaństwa.
Jego wręcz komicznie przesadzony portret Hel jest doskonałym przykładem tendencyjności historyka w tej kwestii. Dla Snorriego stół bogini Hel nazywa się Głód (Hungr), jej słudzy to Powolny (Ganglati) i Leniwy (Ganglöt). Próg jej drzwi to oczywiście Potykacz (Fallandaforað), łoże Choroba (Kör), a zasłony Ponure Nieszczęście (Blíkjandabölr). Niewielu uczonych akceptuje opisy Snorriego jako autentyczne wytwory epoki Wikingów. Jaki był zatem dom Hel?
Być może Helheim, do którego mieli trafiać mniej wojowniczy z wikingów, przepadł wraz z nimi wieki temu i nigdy go już nie poznamy. A może badacze odkryją jeszcze inne źródła? W końcu Edda starsza, czyli najdawniejszy zabytek piśmiennictwa islandzkiego z IX wieku n.e., została odnaleziona dopiero w XVII wieku przez bibliofila i luterańskiego biskupa Skálholt. Nie wiadomo, jakie skarby kryją jeszcze niektóre biblioteki i stare archiwa. Czy o Walhalli wiemy więcej? Przekonaj się – Walhalla. Wszystko albo nic
Komentarze: 0
Logowanie:
Facebook