Wikingowie, Kolumb czy Jan z Kolna? Kto odkrył Amerykę?
Czy to nieodrodny syn rodu niepokornych wojowników pierwszy znalazł drogę przez rozgniewany Atlantyk i postawił stopę na ziemi Nowego Świata? Wikińskie sagi, które o tym opowiadają, powstały wiele dziesięcioleci później. Ale nie wszystkie wskazują słynnego Leifa Erikssona. Zachowana „Saga o Eryku Rudym” (Eiríks saga rauða) marginalizuje Leifa, który ponoć jedynie zauważa wybrzeże Ameryki Północnej (podobnie jak wcześniej Bjarni) i nie decyduję przybić do lądu.
Leif pochodził z długiej linii poszukiwaczy przygód, chociaż niekoniecznie podejmowanych dobrowolnie. Jego dziadek, Thorvald Asvaldsson, został wygnany z Norwegii za nieumyślne spowodowanie śmierci jednego z ziomków, co zmusiło go do poszukiwania nowego domu dla swojej rodziny. Nową ojczyznę znalazł na Islandii, ziemi pierwotnie odkrytej przez jego krewnego Naddodda. 22 lata później syn Thorvalda (i ojciec Leifa), Eryk Czerwony, został z kolei wyrzucony z Islandii za zabicie Eyiolfa Foula. Podczas swojego wygnania odnalazł i zasiedlił Grenlandię.
Swoją drogą Leif ponoć wyruszył na morze nie tylko dlatego, że rozpaliły go opowieści Bjarniego Herjólfssona o nieznanym lądzie. Chciał swojej chwały, ale podróż odbył na tym samym statku co Bjarni, który przypadł mu po samobójczej śmierci Islandczyka, załamanego po utracie dziecka i porwaniu żony.
„Saga o Eryku Rudym” opisuje przede wszystkim kolonizację Grenlandii oraz odkrycie Winlandii przez Leifa. W tamtych czasach wikingowie nie zdawali sobie sprawy, że odkryli nowy, olbrzymi kontynent. Uważali, że są to wyspy i nazwali je Markland, Helluland i Winland.
Kogo zatem wskazuje saga jako prawdziwego eksploratora amerykańskiego lądu? Ponoć był nim Thorfinn Karsefni, islandzki żeglarz, który poprowadził ekspedycję do ziem, które odkrył syn Eryka Rudego.
Ale tu pojawia się problem, bo inna wielka wikińska historia, tj. „Saga o Grenlandczykach” ujawnia, że Thorfinn Karsefni osiadł na… dawnym obozie Leifa Erikssona, pozostając na tych ziemiach do końca zimy. Mamy więc przynajmniej dwie wersje z równie wiarygodnych (lub nie) źródeł, o pierwszych Europejczykach na amerykańskiej ziemi. Z jednym możemy się zgodzić. To byli wikingowie. I im w zasadzie powinniśmy przypisać odkrycie Ameryki. Ale co z Kolumbem?
Każdego roku w drugi poniedziałek października Amerykanie świętują odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba. Co ciekawe, Dzień Kolumba nie jest uznawany przez wszystkie stany. Południowa Dakota, Nevada i Hawaje to miejsca, gdzie obywatele nie obchodzą tego święta. Z kolei w Miami, Dallas, Los Angeles i Seatle to zwykły dzień pracy. Ale to wcale nie tak, że historycy dokonują wyboru pomiędzy Kolumbem a wikingami. W rzeczywistości obecnie ponad 30 krajów twierdzi, ze to ich obywatele odkryli amerykański kontynent. Wśród nich są również… Polacy!
Jeśli dotąd nie wiedzieliście, to ponoć nasz rodzimym żeglarz i podróżnik – Jan z Kolna – dotarł do wybrzeży dzisiejszej Ameryki na 16 lat przed Krzysztofem Kolumbem. Jego odkrycie nie nabrało rozgłosu tylko dlatego, że obieżyświat zginął w drodze powrotnej.
Może zatem zapomnijmy o Kolumbie, pomińmy milczeniem spisane post factum sagi i sięgnijmy po piękną kartę z naszej przeszłości? Otóż to Polak odkrył Amerykę. Na wieki wieków.
Komentarze: 0
Logowanie:
Facebook