W Polsce pączki znane są od XII wieku, ale to Rzymianie raczyli się nimi pierwsi podczas zimowo-wiosennego przesilenia. Ale ich wersja raczej by Wam nie smakowała. Starożytni zamiast słodkiego nadzienia dodawali… słoninę lub boczek, a sama kula nie była wyrabiana z ciasta drożdżowego, lecz chlebowego. Chcielibyście spróbować słonego pączka od Rzymian?
Smażone ciasto chlebowe nabite słoniną miało również swoją polewę, ale zamiast lukru, stosowano sos ze skwarek. W tej postaci pączki pojawiły się na terenach dawnej Polski – przepis zachował się od czasów rzymskich dzięki skrupulatnym zakonnikom. Kule chlebowe ze słoniną zwano pampuchami lub kreplami, a najlepsze były najtłustsze, czyli najbardziej sycące.
Chrześcijaństwo przejęło pogańskie obrządki, jak wiele innych. Dziś to święto zwyczajowe, a jego data jest ruchoma i uzależniona od układu świąt w kalendarzu chrześcijańskim, a konkretnie z terminem świąt wielkanocnych – tłusty czwartek przypada dokładnie 52 dni przed Wielkanocną. Jednocześnie zawsze rozpoczyna ostatni dzień karnawału wieńczącego ostatki, czyli „śledzika” (wtorek przed Środą Popielcową będącą początkiem Wielkiego Postu).
Jednak wcale nie musimy sięgać od starożytnego Rzymu w poszukiwaniu źródła zwyczaju. Mamy własne legendy tłumaczące genezę tego święta. Dawnymi czasy tłusty czwartek zwany był czwartkiem combrowym. Combr to nazwisko burmistrza Krakowa żyjącego w XVII w. Był to człowiek zasadniczy, urzędnik z krwi i kości, ale przy tym zawistny i niesprawiedliwy. Burmistrz Combr zapisał się w pamięci mieszkańców walką z… krakowskimi przekupkami. Ponoć zawzięcie, a przy tym z upodobaniem, ścigał i gnębił handlarki za najmniejsze uchybienia, sypiąc karami na prawo i lewo.
Combr wreszcie odszedł z tego świata, a przypadkiem był to akurat czwartek. Kiedy wieść się rozniosła, przekupki hucznie uczciły ten fakt: święto trwało cały dzień. Od tej pory tłusty czwartek w Krakowie zwano czwartkiem combrowym.
Słodkie pączki zaczęły się pojawiać dopiero w XVI wieku, chociaż zamiast cukru używano miodu jako polewy – zapewne pod wpływem kuchni orientalnej. Nadziewano je rzadziej, a jeśli już, to głównie orzechami. Jeśli komuś z biesiadników trafił się taki egzemplarz, miało mu przez cały rok dopisywać szczęście. Ale ówczesne pączki wciąż były twarde jak tygodniowa piętka razowego chleba. Ciasto drożdżowe, któremu pączki zawdzięczają niezwykłą lekkość i puszystość, zaczęto stosować dopiero w wieku XVIII, podobno za sprawą Cecylii Krapf, która prowadziła w Wiedniu cukiernię i wymyśliła, jak nadać przysmakowi delikatności. Ale być może wolicie wierzyć w inną wersję, zgodnie z którą przepis na rumiane, lekkie pączki, to wynalazek pewnego niemieckiego wojaka wyjątkowo słabego zdrowia, który ze względu na chorowitość musiał pracować w wojskowej kuchni. Ale wciąż marzył o potyczkach i bitwach oraz żołnierskiej chwale i z tych wizji i tęsknoty stworzył słodkie ciasto o kształcie armatnich kul. Pomyślcie o tym biedaku zjadając dziś piątą czy dziesiątką kulę. Ognia!
Komentarze: 0
Logowanie:
Facebook